همه چیز درباره سن خودرو فرسوده
یکی از سوالات رایجی که این روزها مطرح می‌شود، موضوع سن فرسودگی خودرو است. با گذشت زمان و استفاده طولانی‌مدت از خودروها، تعداد بیشتری از آن‌ها وارد فهرست خودروهای فرسوده می‌شوند و نیاز به اسقاط یا تعویض پیدا می‌کنند. این مسئله برای بسیاری از مالکان خودرو اهمیت دارد؛ چرا که علاوه بر هزینه‌های نگهداری و تعمیرات بالا، خودروهای فرسوده می‌توانند تهدیدی برای محیط زیست نیز به حساب آیند. در این مقاله قصد داریم به طور جامع سن فرسودگی خودرو را بررسی کنیم و شرایط و قوانین مرتبط با آن در سال جاری را توضیح دهیم.
سن فرسودگی خودرو بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
فرسودگی خودرو تنها به دلیل قدیمی بودن آن نیست بلکه ترکیبی از عوامل مختلف تعیین‌کننده این وضعیت است. در واقع اگر شما صاحب خودرویی هستید که مدام دچار مشکل می‌شود، باید تعمیرگاه را به کرات ببینید و یا در دو مرحله متوالی موفق به دریافت برگه معاینه فنی نشده‌اید، احتمالاً خودروی شما به سن فرسودگی رسیده است. در این حالت می‌توانید خودرو را اسقاط کرده و آن را با یک خودروی نو جایگزین کنید. این سن برای خودروهای سواری و کامیون فرسوده متفاوت است.
در کشور ما، سن فرسودگی خودرو هر سال توسط هیئت وزیران و بر اساس تصمیمات مشترک وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد ایران و بیمه مرکزی تعیین و اعلام می‌شود. طبق آیین‌نامه‌ای که در سال ۱۴۰۰ تصویب شد، اصطلاح «مرز سن فرسودگی» جایگزین «سن فرسودگی» شد. این تغییر مهم به این معناست که خودروهایی که به این مرز رسیده‌اند، باید دفعات بیشتری برای دریافت برگه معاینه فنی به مراکز معتبر مراجعه کنند تا سلامت فنی آن‌ها تایید شود.
مفهوم مرز سن فرسودگی و تاثیر آن بر خودروها
بر اساس این آیین‌نامه، خودروهای کهنسال و سالخورده‌ای که هنوز در حال فعالیت هستند، اما به مرز سن فرسودگی رسیده‌اند، اگر شرایط لازم برای اسقاط را داشته باشند، می‌توانند وارد فرآیند اسقاط شوند. همچنین مالکان این خودروها از مزایایی مانند دریافت وام تاکسی فرسوده و وام خرید کامیون بهره‌مند می‌شوند که می‌تواند در تعویض خودرو به کمک آن‌ها بیاید.
سن فرسودگی خودروها و مدل‌های مشمول
برای اطلاع دقیق‌تر از سال‌های مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده، جدولی تنظیم شده است که مشخص می‌کند خودروهای مختلف از چه سالی به بعد مشمول قوانین فرسودگی و اسقاط می‌شوند.
بر اساس آیین‌نامه هیئت وزیران مصوب سال ۱۴۰۰، خودروهای سواری شخصی که ۱۵ سال از عمر آن‌ها گذشته باشد، وارد دسته خودروهای فرسوده می‌شوند. خودروهایی که بین ۱۵ تا ۲۰ سال دارند، باید سالانه دو بار برای دریافت برگه معاینه فنی اقدام کنند. همچنین خودروهای بیش از ۲۰ سال نیز باید سه بار در سال این اقدام را انجام دهند تا وضعیت فنی آن‌ها تایید شود.
نمونه‌هایی از خودروهای فرسوده در سال جاری
با توجه به این شرایط، خودروهای تولید داخل که مربوط به سال‌های ۱۳۹۰ و قبل از آن هستند، و خودروهای وارداتی مدل ۲۰۱۱ میلادی و قدیمی‌تر، اکنون به مرز سن فرسودگی رسیده‌اند. برای مثال، خودروهای داخلی ساخته شده بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ و خودروهای وارداتی مدل ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ در سال ۱۴۰۴ باید دو بار در سال برای دریافت معاینه فنی اقدام کنند.
در مقابل، خودروهای داخلی تولید شده در سال ۱۳۸۴ و قبل از آن و خودروهای وارداتی ساخته شده در سال ۲۰۰۵ و قبل‌تر، ملزم به مراجعه سه‌باره در سال برای دریافت برگه معاینه فنی هستند تا بتوانند همچنان در جاده‌ها تردد کنند.
اهمیت رعایت سن فرسودگی خودرو و فواید اسقاط آن
رعایت قوانین مربوط به سن فرسودگی خودرو علاوه بر حفظ ایمنی راننده و سرنشینان، تاثیر قابل توجهی بر کاهش آلودگی هوا دارد. خودروهای فرسوده به دلیل کهنه بودن، معمولا میزان آلایندگی بیشتری تولید می‌کنند که این موضوع به ویژه در کلان‌شهرها مشکل‌آفرین است.
از سوی دیگر، مالکانی که خودروی فرسوده خود را اسقاط کنند، می‌توانند از تسهیلات دولتی مانند وام خرید خودروی نو بهره‌مند شوند و این امر علاوه بر کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیر، سبب ارتقای کیفیت ناوگان حمل و نقل می‌شود.
چگونه بفهمیم خودروی ما به سن فرسودگی رسیده است؟
- تعداد مراجعه‌های مکرر به تعمیرگاه در بازه زمانی کوتاه
- عدم موفقیت در دریافت برگه معاینه فنی در دو مرحله متوالی
- بالا بودن سن خودرو (معمولا بیش از ۱۵ سال)
- افزایش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نسبت به خودروهای نو
در صورت مواجهه با این شرایط، بهترین راهکار بررسی وضعیت خودرو از نظر فنی و قانونی و سپس تصمیم‌گیری درباره تعویض یا اسقاط آن است.
سخن پایانی
سن فرسودگی خودرو مفهومی است که هر ساله به روز می‌شود و ملاک‌های خاص خود را دارد. این مفهوم تنها به معنی قدیمی بودن خودرو نیست، بلکه سلامت فنی و میزان آلودگی محیط زیستی آن نیز در نظر گرفته می‌شود. با توجه به آیین‌نامه‌های جدید، خودروهای کهنسال موظف‌اند دفعات بیشتری برای دریافت معاینه فنی مراجعه کنند و در صورت عدم توانایی، باید به فرآیند اسقاط وارد شوند.
رعایت این قوانین به نفع جامعه و محیط زیست است و می‌تواند به نوسازی ناوگان خودروها و کاهش آلودگی هوا کمک کند. اگر خودروی شما به مرز سن فرسودگی رسیده، بهتر است به فکر جایگزینی آن باشید تا هم هزینه‌های نگهداری کاهش یابد و هم از مزایای تسهیلات دولتی بهره‌مند شوید.
