برج ثلاثه در طول تاریخ با معماری خیره‌کننده خود گردشگران علاقه‌مند به تاریخ را مجذوب می‌کند. درباره اسرار و عجایب اهرام مصر روایت‌هایی وجود دارد که بسیار شنیدنی، تامل‌برانگیز و گاهی حتی ترسناک است. مطالعه این مطلب علاوه‌بر این‌که به سوال اهرام مصر چیست پاسخی جامع می‌دهد، اطلاعات عمومی شما درباره اهرام ثلاثه مصر را بالا می‌برد و برای تحقیق درباره اهرام مصر دانش‌آموزان نیز مفید و راهگشا خواهد بود.
اطلاعات اهرام مصر
هرم غول پیکر مصر تنها بنایی در میان عجایب هفتگانه است که تا به امروز باقی مانده و راز اهرام مصر هنوز هم برای بسیاری از مردم حیرت‌انگیز است. جالب است بدانید قدمت اهرام مصر به حدود ۲۵۵۰ تا ٢٥٨٠ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد و هدف ساخت این هرم‌ها را دفن فراعنه بنابر اعتقادات مصریان باستان، می‌دانند.
در این بخش از ستاره، به دانستنی های اهرام ثلاثه مصر پرداخته‌ایم و سوالات پرتکرار پیرامون این موضوع را هم پاسخ داده‌ایم.
۱. موقعیت اهرام مصر
هرگاه نام اهرم مصر به میان می‌آید، اولین سوالی که ذهن مخاطبان را درگیر می‌کند این است که «اهرام مصر در کدام شهر است» و حتی بسیاری، این پرسش را گسترده‌تر مطرح کرده و می‌خواهند بدانند اهرام مصر در کدام قاره است؛ در پاسخ به پرسش اهرام مصر کجاست، باید بگوییم اهرام جیزه یا مجموعه اهرام تاریخی مصر در گورستان جیزه یا گیزا در شمال مصر و حومه قاهره قرار دارد. مصر نیز کشوری فراقاره‌ای است و بخش اعظمی از آن در قاره آفریقا و قسمتی از آن نیز در آسیاست.
۲. تعداد اهرام مصر
«اهرام مصر چه تعداد است؟»
اگر این سوال شماست، باید بگوییم همان‌طور که از نام این ابنیه باستانی مشخص است، اهرام ثلاثه یا سه‌گانه مصر، سه هرم دارد که خوفو، خفرع و منکائوره نام دارند و علاوه‌بر سه هرم بزرگ، چندین هرم کوچک تر، مجسمه ابوالهول و کشتی بزرگ مصری متعلق به ۲۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح نیز در منطقه جیزه واقع شده است.. اما اگر منظورتان کل هرم های مصر است، به نقل از منابع معتبر بیش از ۱۰۰ هرم در مصر شناسایی شده که تعدادی از آنها در مناطق سقاره، دهشور و ابوصیر مصر است.
۳. ساخت اهرام مصر
در پاسخ به سوالاتی مانند «اهرام مصر چگونه ساخته شده» یا «اهرام مصر کی ساخته شد»، ابتدا باید تاکید کنیم که برخی از پژوهشگران، تاریخ ساخت اهرام را به بیش از ۱۲ هزار سال پیش نسبت می‌دهند و آن را نقطه اوجی در تکامل شیوه معماری مقابر مصر در دوره پادشاهی کهن به شمار می‌آورند. اهرام مصر تقریبا در یک دوره ۱۰۰۰ ساله و در زمان شکوفایی و عظمت فراعنه مصر بین سال‌های ۲۷۰۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلاد بنا شده‌اند.
اما برای معماری اهرام ثلاثه مصر و ساخت آنها، طبق مکتوبات و مستندات تاریخی و پژوهشی، تعدادی شیب‌راهه آجرفرش احداث شد و تخته‌سنگ‌های آهکی را که از معادن آن سوی نیل با قایق به آنجا منتقل می‌کردند، روی شیب راهه‌ها به سمت بالا قرار می‌دادند. در قسمت جلوی هر هرم، معبد کوچکی قرار داشت که با گذرگاهی سنگفرش به معبدی دیگر که در دره نیل، در حاشیه مزارع واقع بود، می‌پیوست.
در دو سوی اهرام، هرم‌های کوچکی با طرحی منظم و دقیق وجود دارد که مخصوص اعضای خاندان سلطنتی بوده و جهت هرم‌های ۳ گانه، شمالی-جنوبی است. هرم های خوفو و خفرع نیز روی محوری مایل در امتداد یکدیگر ساخته شده‌اند. این اهرام شاهکار تکنیک مهندسی، طراحی و معماری هستند. برش و اندازه‌گیری سنگ‌ها در حد اعجاب انگیزی دقیق بوده، به طوری که کوچکترین خطایی باعث برهم‌خوردگی اشکال هندسی و حتی فرو ریختن بنا می‌شد. این بناها بزرگترین بناهای ساخت بشر تاکنون هستند. زمانی که هرم غول پیکر مصر ساخته شد، بلندترین ساختمان جهان در آن زمان محسوب می‌شد و این رتبه را تا ٤٠٠٠ سال حفظ کرد.
۴. ارتفاع اهرام مصر
هرم خوفو یا هرم بزرگ جیزه برای فرعون خوفو ساخته شد و در زمان ساخت خود حدود ۱۴۶.۶ متر ارتفاع داشت. گفتنی است ارتفاع این هرم امروزه به‌دلیل فرسایش طبیعی و از بین رفتن بخشی از پوشش آهکی، به حدود ۱۳۸.۵ متر کاهش یافته است.
پس از آن، هرم خفرع، دومین هرم بزرگ مجموعه، با ارتفاعی در حدود ۱۳۶.۴ متر ساخته شد که هنوز بخشی از پوشش سنگی سفیدش در رأس آن باقی مانده است.
کوچکترین هرم از میان سه‌گانه، هرم منکائوره با ارتفاع اولیه حدود ۶۵ متر بوده و اکنون نزدیک به ۶۲ متر است.
احتمالا با مطالعه این قسمت، به پاسخ پرسش «اهرام مصر چند متر است» رسیده‌اید.
۵. معانی سه هرم مصر
خوفو یا خئوپوس، به معنی «کسی که به افق تعلق دارد»، است.
خفرع یا وِرِن خفرع، به معنی «خفرع بزرگ» است.
منکورع یا موکرینوس، به معنی «ملکوتی» است.
۶. بخش های مختلف مجموعه اهرام جیزه
بخش‌های گوناگون این اهرام شامل موارد زیر است:
هرم خوفو، هرم خفره، هرم منکور یا منکائوره، معبد تدفینی خفره، معبد تدفینی، هرم فرعی، معبد دره‌ای خفره، معبد دره‌ای منکور، مقبره‌های ملکه هتفرس اول، مقبره‌های ملکه خنت کاوس اول، اهرام ملکه‌ها، مصطبه‌ها، تندیس ابوالهول، معبد ابوالهول، مقبره همیوفر، دفتر تحقیقات اهرام جیزه، گودال قایق‌ها، مقبره‌های کنده شده در صخره، گذرگاه سنگفرش تدفینی، معبد سنگ منکور، گورستان جدید، گورستان غرب، گورستان شرق، مقبرهٔ کنده‌شده در صخره مصطبه و مقبرهٔ کنده‌شده در صخره در منطقهٔ مرکزی مصطبه.
۷. مدت زمان ساخت اهرام مصر
برخی از منابع در پاسخ به سوال ساخت اهرام مصر چند سال طول کشید، نوشته‌اند که به‌طور کلی، ساخت سه هرم جیزه مجموعاً حدود ۳۵ تا ۴۵ سال زمان برده است. در ساخت این سه هرم نیروی کار عظیمی متشکل از ده‌ها هزار کارگر ماهر و کشاورز فصلی و هم‌چنین متخصصین معماری و صنعتگران مشارکت داشته‌اند که با استفاده از ابزارهای سنگی و مهندسی پیشرفته آن زمان، یکی از شگفت‌انگیزترین پروژه‌های عمرانی تاریخ بشر را خلق کرده‌اند.
۸. اعتقادات مصریان باستان درباره اهرام مصر
مصریان قدیم اعتقاد داشتند كه فراعنه پس از مرگ به خدایی می رسند و بنابراین لازم است آرامگاه‌شان بسیار عظیم و غیرقابل نفوذ ساخته شود. اما در پس این عقیده، دنیایی از خرافات و دانش ستاره شناسی، علم اعداد و مهندسی و اساطیر نهفته است که امروزه اهرام را جزو عجایب دنیای کهن قرار داده است.
۹. اهرام مصر به عنوان نماد
هرم‌های سه گانه، عظیم ترین و باشکوه‌ترین بناهای دوره پادشاهی کهن هستند. اسرار اهرام مصر آنجا عجیب‌تر می‌شود که این هرم‌ها با رمز و علم پنهانی ارتباط پیدا کرده و نمادهای حکمت ازلی، سرزمین مصر، پایداری ابدی و فنون جادوگری بودند.
۱۰. وزن سنگهای اهرام مصر
اهرام ثلاثه مصر از میلیون‌ها بلوک سنگی عظیم ساخته شده‌اند که هرکدام به‌طور میانگین ۲ تا ۱۵ تُن وزن دارند. جالب است بدانید هرم بزرگ خوفو با حدود ۲.۳ میلیون سنگ، وزنی نزدیک به ۶.۵ میلیون تُن دارد.
بیشتر سنگ‌ها از جنس سنگ آهک محلی هستند، اما برای بخش‌های داخلی و اتاق پادشاه از گرانیت سرخ اسوان استفاده شده که برخی از آنها تا ۸۰ تُن وزن دارند. این حجم سنگ و دقت در چیدمانشان، توان مهندسی شگفت‌انگیز مصریان باستان را نشان می‌دهد و نحوه حمل و بالا بردن سنگ های اهرام مصر را مرموزتر و پرسش‌برانگیزتر می‌کند.
سه هرم مهم مصر
این مجموعه دارای پنج عنصر اصلی است؛ اهرام خوفو، خفرع و منکورع، تندیس ابوالهول و معبد دره ای هرم خفرع، که در ادامه سه هرم اصلی را بیشتر توضیح داده‌ایم.
۱. هرم خوفو یا خئوپس
خوفو (خئوپس)، دومین پادشاه سلسله چهارم بود که از حدود سال ۲۵۵۱ پیش از میلاد به مدت نزدیک به ربع قرن بر مصر حکومت نمود. وی مجموعه گیزا را در چهل کیلومتری شمال داشور، نزدیک قاهره مدرن و شهر تاریخی و کهن ممفیس، پایه‌گذاری کرد.
از اهرام سه گانه جیزه، هرم خوفو، کهن ترین و بزرگترین است و تاریخ ساخت آن به حدود سال ۲۵۷۰ پیش از میلاد باز می‌گردد. این بنای یادمانی سنگی بسیار عظیم, به «هرمی که مکان طلوع و غروب خورشید است»، شهرت داشت.
در برخی منابع که در رابطه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد این بنای عظیم منتشر شده، جرم هرم خئوپس را برابر یکصد میلیونیوم کره زمین تخمین زده‌اند.
۲. هرم خفرع
خفرع، چهارمین پادشاه سلسله چهارم و پسر (یا برادر) خوفو بود که ۲۵۵۸ پیش از میلاد به مدت ۲۶ سال بر مصر حکومت کرد. وی دومین هرم بزرگ گیزا و تندیس عظیم ابوالهول را احداث نمود که این دو در حدود سال ۲۵۳۰ پیش از میلاد ساخته شدند. هرم خفرع که در جنوب غربی هرم بزرگ خوفو قرار دارد، در تصاویر، به‌دلیل واقع شدن بر سطحی بلندتر نسبت به هرم بزرگ خوفو مرتفع‌تر به نظر می‌رسد. هرم خفرع در پهلوی شمالی دو ورودی دارد.
۳. هرم منکورع
منکورع، پنجمین پادشاه سلسله چهارم و پسر خفرع بود که از حدود ۲۵۳۲ پیش از میلاد به مدت ۲۹ سال بر مصر حکمرانی کرد. وی کوچکترین هرم را در فلات گیزا احداث نمود که سومین هرم از مجموعه اهرام سه گانه بوده و در بخش جنوب غربی دو هرم عظیم همجوار جای گرفته است.
هرم مذکور نیز حدود سال ۲۵۱۰ پیش از میلاد بنا گردید و دارای سنگهای دو رنگ است؛ نیمه بالایی آن توسط سنگ آهکی سفیدی پوشیده شده و در بخش زیرین آن از سنگهای گرانیتی سرخ فام منطقه آسوان استفاده شده است. این هرم تنها هرم سلسله چهارم پادشاهی مصر است که ۱۶ ردیف سنگچین از جنس گرانیت دارد و چنین پیش‌بینی شده بود که سطح این هرم با سنگهای گرانیتی پوشیده شود، اما به دلیل مرگ ناگهانی منکورع این امر هرگز تحقق نیافت و این هرم بدون روکش باقی ماند.
نکته:
پس از ساخت قاعده اهرام، بدنه آنها را با سنگهای آهک سفید و براق می پوشاندند؛ پوشـش از راس هرم رو به پایین صورت می گرفت. بدین ترتیب که قطعات سنگ آهکی را روی پله ها قرار می دادند و بین آنها را پر می‌کردند، سپس آنها را می‌تراشیدند و رو به پائین صاف می کردند تا زاویه مناسب پیدا کند و ظاهرشان براق شود. تمامی اهرام بجز هرم پلکانی زوسر، میدوم و منکورع، دارای پوشش بوده‌اند. هنوز بخشی از پوشش آهکی راس هرم خفرع موجود است، اما سنگهای پوششی هرم خوفو را در قرون وسطی برای استفاده در ساخت بناهای قاهره کنده‌اند.
اهرام ثلاثه و مجسمه ابوالهول
در نزدیكی رودخانه نیل مجسمه ابوالهول برای نگهبانی از مقبره ساخته شد كه نیمی شیر و نیمی دیگر خود فرعون بوده است. این مجسمه در زمان مرگ فرعون نیمه‌تمام ماند.
فلسفه مومیایی کردن توسط مصریان
حالا که صحبت از اهرام سه گانه و دلیل ساخت آن به میان آمد، خوب است با دلیل مومیایی کردن فرعون ها هم آشنا شوید؛ مصری‌ها زندگی کوتاه این جهان را فانی و مرگ را آغاز یک حیات نوین و جاویدان در دنیای دیگر می‌دانستند. به همین دلیل منازل خود را با مصالحی مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامی مانند سنگ می‌ساختند. بر اساس اعتقاد و تفکر آنها هر انسان علاوه‌بر جسم دارای یک روح به نام بع، و یک پیکر شبه گونه بنام کا است. «بع» پس از مرگ در زمین مانده و هر شب به جسد باز می گردد ولی «کا» می‌تواند مابین این دو جهان در حرکت باشد.
به اعتقاد مصری‌ها، شرط جاودانه بودن زندگانی آن بوده که بع و کا هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همین علت برای از بین نرفتن اجساد مردگان آنان را مومیایی کرده و کلیه اشیا و متعلقات آنان را در کنارشان قرار می‌دادند. هم‌چنین برای محافظت از جسد، مقابر را محکم و غیر قابل نفود می‌ساختند تا کا بتواند در آنجا سکونت کند و از بلاهای طبیعی و سرقت اموال در امان باشد.
